Yazı: Alper Erdem
Futbol, çok büyük miktarlarda paranın dolaşımda olduğu bir endüstri haline dönüşüyor. Futbol kulüpleri günümüzde, saha içinde elde etmeye çalıştıkları başarılarının yanına ekonomik kalkınma modellerini, projelerini ve pazarlama stratejilerini de ekleyerek büyük şirketler gibi yönetiliyorlar.
Futbol kulüplerinin en büyük gelir kalemi olarak ise yayın gelirleri öne çıkıyor. An itibariyle Avrupa’nın 5 büyük ligi olarak tanımlanan İngiltere Premier League, İspanya La Liga, Almanya Bundesliga, İtalya Serie A ve Fransa Ligue 1; yıllık yaklaşık 3 milyar euro’luk toplam yayın geliri elde ediyorlar.
1938 Yılı Futbolu Değiştirdi
26 Ocak 1884, dünyada -bilinen- milli takımlara arası ilk futbol turnuvasının başladığı tarih olarak kayıtlara geçti.
British Home Championship olarak adlandırılan bu turnuvada, o dönem Birleşik Krallık’a bağlı olan İskoçya, İngiltere, Galler ve İrlanda karşı karşıya geliyorlardı.
1900’lerin sonuna kadar devam eden bu organizasyon Ada futbolu için bir hayli önem taşıyordu. Öyle ki Birleşik Krallık adına FIFA Dünya Kupası’na katılacak takımlar bile zaman zaman British Home Championship’teki sonuçlara göre belirlendi.
Hal böyle olunca Birleşik Krallık’taki futbolseverler de bu turnuvaya ve oynanan maçlara büyük ilgi gösteriyorlardı. O dönem karşılaşmaları takip etmenin bilinen 2 yolu vardı. Bunlardan biri stadyumda bilet alarak maçları yerinden takip etmek diğer ise radyo yayınlarını dinlemekti.
O dönemde BBC, radyo yayınlarıyla maçları futbolseverlere aktarıyordu. Ancak 1936’dan itibaren hem Birleşik Krallık’ta hem de Avrupa’da çığır açan bir gelişme olarak BBC televizyon yayınlarına başladı.
BBC, televizyon yayınlarına başladıktan sonra Birleşik Krallık’ta büyük bir kesimin ortak ilgi alanı olan futbol maçlarını yayınlamak istiyordu. Bu anlamda ilk denemeyi 1937’de Arsenal ile Everton ile oynanan bir maçı kaydedip banttan yayınlayarak yapan BBC, çıkan sonuçtan memnun kalmıştı. Zira insanlar bu maç yayınını oldukça beğenmiş ve kanaldan farklı maçların da televizyondan yayınlanmasını talep etmişlerdi.
Bunun sonucunda futbolla ilgili ilk canlı yayın, Arsenal’in antrenmanının bir bölümünün Arsenal menajeri George Allison’un tanıtımıyla ekrana gelmesi şeklinde gerçekleşti.
9 Nisan 1938’de ise British Home Championship’te tarihi bir maç oynandı. İngiltere ve İskoçya’nın karşılaştığı maçtan önce İngiltere hali hazırda şampiyonluğunu ilan etmişti. Ancak maçın önemi saha içindeki futboldan çok saha dışındaki gelişmelerle ilgiliydi. Çünkü bu maç, dünyada canlı olarak televizyondan yayınlanan ilk maç olma özelliğini taşıyordu.
90 dakika boyunca canlı yayınlanan maçın spikeri Thomas Woodrooffe, tarihteki ilk canlı maç spikeri oldu. Maçın yorumcusu ise Arsenal menajeri George Allison olmuştu.
Bu maçın Birleşik Krallık’ta büyük ilgi görmesinin ardından yayınlarını sürdüren BBC, 3 hafta sonra FA Cup finalini de canlı yayınladı. Preston North ve Huddersfield Town maçı, canlı olarak yayınlanan ilk kulüp karşılaşması olarak tarihteki yerini aldı.
Türkiye’de İlk Canlı Maç
Türkiye’de televizyon yayınları ilk olarak 9 Temmuz 1952’de İstanbul Teknik Üniversitesi’nde yapılmaya başlandı.
Haftada 1 kez gerçekleştirilen bu yayınları sadece İstanbul’daki kısıtlı sayıda insan takip edebiliyordu. İTÜ, 1964’te TRT kurulana kadar televizyon yayını yapılan yegane kurum olmayı sürdürdü.
1964’te kurulan ve 1968’de ilk televizyon yayınını yapan TRT’den önceki dönemde İTÜ, Philips firmasının desteğiyle bir ilki daha gerçekleştirdi.
1 Mayıs 1966’da Fenerbahçe ile Beşiktaş arasında oynanan karşılaşma, resmi olarak Türkiye’de canlı yayınlanan ilk futbol mücadelesi olarak kayıtlara geçti.