FUTBOLUN KALBİNDE, TARİHE YOLCULUK: FIFA MÜZESİ

Röportaj: Ferhat Demirkıyık

FIFA’nın dünya çapında futbolu nasıl geliştirdiğini ve ülkeleri birleştirerek kıtaları nasıl bir araya getirdiklerinin hikayesini anlattığı etkileyici müzesi olan Zürih’in kalbindeki FIFA Müzesi, sizi tarihe tanıklık ettiriyor. Biz de bu etkileyici müzeyi ziyaret ederek, FIFA Müzesi Direktörü Marco Fazzone ile keyifli bir röportaj gerçekleştirdik.

Zürih'in kalbinde yer alan FIFA Müzesi, 28 Şubat 2016'da açıldı ve hızla şehrin önemli bir dönüm noktası müzesi haline geldi. Uluslararası futbola adanmış en iyi koleksiyonlarından birine sahip bu etkileyici müze, futbolun dünyanın dört bir yanındaki insanları nasıl birbirine bağlamaya ve onlara ilham vermeye devam ettiğini gösteriyor. Müzenin merkezinde, hem erkekler hem de kadınlar Dünya Kupalarının tarihini sunan FIFA World Cup™ Galerisi yer alıyor. İnteraktif istasyonlar ve görsel-işitsel içeriğin yanı sıra, ziyaretçilerin en çok etkilendiği bölümler ise, her Dünya Kupasına ait vitrinlerin bulunması. Her vitrinde o dünya kupasına ait, unutulmayan isimlerin çeşitli malzemeleri var. 2002 Dünya Kupası vitrininde Pierluigi Collina’nın imzalı forması, 1923 yılında inşa edilen İngiltere’nin en büyük stadyumu Wembley’in ilk koltukları, Brezilyalı Ronaldo’nun 2002 FIFA Dünya Kupası’nda giydiği ve herkesin ‘pis burun’ olarak tanıdığı kramponu, 2010 FIFA Dunya Kupası Finali’nde Robben ve Casillas’ın karşı karşıya kalarak Casillas’in ayağıyla engellediği tarihi gol pozisyonundaki kramponu, İtalya’nın başındayken 2006 FIFA Dunya Kupası’nı kazanmayı başaran Marcello Lippi’nin gözlüğü, 1930'da düzenlenen ilk FIFA Dünya Kupası'nı kazanan takıma verilmesi için Abel Lafleur tarafından 50.000 Fransız frangı karşılığında tasarlanan ilk Dünya Kupası “Jules Rimet” gibi…

Müzenin 2016 yılında açılmasından bu yana, FIFA Dünya Kupası ve FIFA Kadınlar Dünya Kupası burada sergilenmekte. Müzede oldukça ilgi çeken bu kupalar sadece Dünya Kupası başladığında müzeden ayrılmak zorunda kalıyor. FIFA Müzesi, üç kat üzerinde 3.000 metrekarelik bir alana sahip ve FIFA World Cup™ Galerisi'ne ek olarak çok sayıda başka ilgi çekici yer ve sergi alanına görmek mümkün. Bunlar, futbolun küresel doğasını ve hem bugün hem de tarih boyunca insanların yaşamlarında oynadığı rolü gösteriyor. Ekranlar hem futbolseverlere hem de bu güzel oyun hakkında daha fazla bilgi edinmek isteyenlere hitap edecek şekilde tasarlanmış; hem genç hem de yaşlı ziyaretçilere; ve hem erkekler hem de kadınlar tarafından oynanan ve izlenen günümüz futbolunu yansıtıyor.

FIFA Müzesi'nin giriş salonu Planet Football olarak biliniyor. Salonun en önemli parçası, FIFA’ya üye tüm federasyonların 211 milli takım formasının tamamının muhteşem bir sergisi olan Gökkuşağı ile karşı karşıya geliyorsunuz. Bu bölüm futbolun gezegenin her yerine nasıl dokunduğunun güçlü bir sembolü ve aynı zamanda her ülkede var olan benzersiz futbol kültürlerini kutluyor. Salon, dünyanın dört bir yanından futbol sahnelerini gösteren dev LED ekranlarla çevriliyken, sekiz metrelik Zaman Çizelgesi, 1863'te kuruluşundan bu yana dernek futbolunun önemli noktalarını sunuyor. Planet Football'dan müzedeki en küçük galeriye iniyorsunuz. Orada da futbolun kuralları ve erken dönem uluslararası rekabete odaklanarak futbolun ilk yılları sergileniyor. Bu galerideki en önemli nokta, 1930'da Abel Lafleur tarafından yapılan orijinal kupanın bir parçası da dahil olmak üzere Jules Rimet Kupası. Bu seviyedeki FIFA Dünya Kupası Galerisi'nin yanı sıra, nefes kesen 180° panorama sineması ve en üst düzey görsel-işitsel futbol olan The Cinema bulunuyor. Burada etkileyici 8 dakikalık bir film izliyorsunuz. Her 3 dakikada bir film yeniden oynatılıyor. Müzenin üçüncü katı, futbola ve toplum üzerindeki etkisine odaklanan Oyun Alanları olarak adlandırılıyor. Devasa bir futbol langırt makinesi, ziyaretçilerin teknik becerilerini test ediyor. Temmuz 2020'den bu yana, bu sergi alanı aynı zamanda eFootball hakkında çok sayıda multimedya ve etkileşimli uygulama ile benzersiz bir deneyim olan The Virtual Pitch'e de ev sahipliği yapıyor.

FIFA Müzesi, dünyanın dört bir yanından gelen futbolseverlerle aktif olarak ilgileniyor. Kültürel programda önde gelen oyuncuların ve teknik direktörlerin tartışmalar ve paneller aracılığıyla halkla etkileşime geçtiği bir dizi etkinlik yer alırken, aynı zamanda kitap okumaları, film akşamları, özel sergiler ve haftalık edebiyat danışmanlığı da düzenlenmekte. Kütüphane, dünyanın her yerinden futbol kitaplarıyla donatılmış, dergileri ve dokümantasyon koleksiyonuna sahip olan, futbol araştırmaları için önemli bir merkez olarak hizmet veriyor.

Biz de FIFA Müzesi Direktörü Marco Fazzone’ye FIFA Museum “211 Culture” etkinliğini, FIFA Müze Konferansı’nı, müzenin en çok hangi bölümünün ilgi çektiğini ve FIFA Müzesi'ne elçi olarak katılan isimlerle ilgili hangi projeler üzerinde çalıştıklarını sorduk:

Futbolseverler çok heyecanlı. Peki, FIFA Museum “211 Culture”da ziyaretçileri nasıl bir ortam bekliyor?

“211 Kültürlerinin kapılarını açmak için sabırsızlanıyoruz. 11 Kasım'da, FIFA Dünya Kupası 2022'nin başlamasından sadece birkaç gün önce. Küresel futbol tarihinin, mirasının ve kültürünün evi olarak, FIFA'nın 211 üye federasyonunun tamamını temsil etme misyonumuzun sadece bir parçası. Federasyonların her biri, sahadaki sihir etrafında dönen kendi farklı futbol kültürüne ve taraftarları birbirine bağlayan ortak geçmişlere ve deneyimlere sahip. Bu harika işbirliği için üye federasyonlara inanılmaz derecede minnettarız ve bu bizim için çok özel bir sergi, çünkü sadece futbolseverler için değil, aynı zamanda dünyanın her yerindeki futbolseverler için. Eşsiz bir deneyim olacak! Futbolun dünyanın tüm bölgelerinde nasıl yaşandığına, sevildiğine ve solunduğuna dair 211 orijinal nesneyi ve onların hikayelerini sergileyeceğiz. Ama dahası da var. Ayrıca, dünyanın dört bir yanından gelen ziyaretçilerimizin dünyadaki tüm güzel futbol kültürleri hakkında çok şey öğrenmesini sağlayan devasa bir sürükleyici deneyim ve etkileşimli istasyonlar gibi yeni multimedya unsurları da sunacak.”

FIFA Müze Konferansı hakkında neler söylemek istersiniz? Dünya çapında federasyonlarla ortak sergiler planlanıyor mu?

“Müze işi, toplamak, korumak ve sergilemek demektir. Bu bizim sorumluluğumuz ve bunu FIFA Müzesi'nde çok ciddiye alıyoruz. Ayrıca, belgeleme, koleksiyon ve arşivimizin bir parçası olarak belirli bir düzeyde bilimsel araştırma yapmak istiyoruz. Dünyadaki mümkün olduğunca çok sayıda futbol müzesi bir ağ olarak bir araya gelirse, deneyimlerini ve bilgilerini paylaşırsa ne kadar iyi olabileceğimizi hayal edin. FIFA Müze Konferansı ile adım adım geliştirmek istediğimiz şey bu. Futbolun büyüsünü dünyayla paylaşmak, küresel futbol mirasını ve kültürünü korumak için bağlantı kurmak ve birlikte çalışmak istiyoruz. Gelecekte ortak sergiler olacaksa, daha da iyi olur! Ortak sergi '211 Kültürler. One Game' zaten bu yönde ilk büyük kilometre taşı!"

Müzenin en çok hangi bölümü ilgi görüyor?

"Bu soru bana çok soruluyor. Ve her zaman kendi değerlendirmemden kaçınmaya çalışıyorum çünkü tüm nesnelerin, her birinin bir diğeri kadar önemli ve büyüleyici olduğunu söyleyip duruyorum. Özellikle sadece nesnelerle ilgili olmadığı için, en az nesnelerin arkasındaki hikayelerle ilgili. Ancak sergi alanımız “Gökkuşağı”nın çok anlamlı olduğunu düşünüyorum çünkü 211 üye federasyonun milli takım formalarının her birini sergiliyor ve küresel bir kültürel fenomen olarak futbola mükemmel bir şekilde yansıyor. Ve 1930'dan beri tüm Erkekler Dünya Kupası turnuvalarına ve 1991'den beri Kadınlar Dünya Kupası turnuvalarına ayrılmış vitrinlerimizde yüzlerce benzersiz obje sayesinde ziyaretçilerimizin muhtemelen en çok zaman geçirdikleri alan “FIFA Dünya Kupası Galerisi”. Kaç kez ziyaret edersen, her zaman başka bir nesne ve daha önce bilmediğin başka bir hikâye bulacaksın.”

FIFA Müzesi'ne elçi olarak katılan isimler çok değerli. Büyükelçilerle ilgili hangi projeler üzerinde çalışıyorsunuz?

Diego Forlan, Gianluca Zambrotta, Pascal Zuberbühler ve Prisca Steinegger'in resmi FIFA Müzesi Elçilerimiz olmasından büyük onur duyuyoruz. Onlarla ilk tanıştığımızda, futbol kültürünü temsil etmenin, oyunun büyüsünü paylaşmaya yardımcı olmanın ve futbol mirasını korumanın onlar için çok önemli olduğunu hemen hissettik. Bizimle yaptıklarından gurur duyduklarını ve ikna olduklarını hissedebilirsiniz. Onlarla birlikte, canlı etkinlikler ve ilgi çekici içerikler aracılığıyla dünyadaki milyonlarca futbol taraftarını efsanelere yaklaştırmak istiyoruz. Taraftarlar için, futbol tarihinin kendi başlarına yaptıkları bölümler hakkında kişisel olarak efsaneleri dinlemekten daha özgün bir şey olabilir mi?”