Yazı: Batu Çakan
Hiç şüphesiz ki dünyanın en büyük markalarına sahip Amerikalılar, şirket yönetmek konusunda gayet iyiler. Gelir-gider dengesini gözetmeyi, büyümeyi, daha geniş kitlelere ulaşmayı ilke edinmiş stratejileriyle birçok şirketi geliştirdikleri bir gerçek.
Ancak futbol kulüpleri kâğıt üzerinde birer şirket gibi gözükse de işler tam olarak öyle değil. Dünya üzerindeki hiçbir şirketin kendilerinden bir şeyler yapmasını bekleyen milyonlarca taraftarı bulunmuyor.
İşte bu yüzden kulüp yöneticileri kulüplerini birer şirket gibi yönetemiyor. Premier League’de Amerikalı yatırımcıların sahip olduğu 8 takım bulunuyor. Peki bu takımlar yatırımdan sonra nasıl bir grafik çizdi?
Arsenal
Stan Kroenke tarafından 2007 yılında ilk yatırımını alan kulüp, 2018 yılından beri tamamen Kroenke’ye ait.
Kroenke gelmeden önce altın çağını yaşayan Arsenal, biri namağlup olmak üzere 3 kez Premier League şampiyonluğu yaşamasına rağmen Kroenke yatırımı gerçekleştirdikten sonra yavaş yavaş formunu kaybetti.
4 Community Shield ve 4 FA Cup kazanmayı başaran Topçular 2018 yılında efsane teknik direktörü Arsène Wenger ile vedalaştı ve yerine Unai Emery’i getirdi. Emery döneminde de istediği ivmeyi yakalayamayan Arsenal yönetimi, takımı eski futbolcusu Mikel Arteta’ya emanet etti ve İspanyol çalıştırıcı hâla takımın başında.
İşin ekonomik boyutuna bakılacak olursa ortaya çıkan veriler bir hayli şaşırtıcı. Arsenal, son 10 sezonda transfer harcamalarında -735M € ile dünyada son 10 sezonda en fazla net harcama yapan 4.kulüp konumunda.
Buna rağmen son 10 yılda yerel kupalar harici kayda değer bir başarı elde edemeyen Arsenal’de gözler bu sezona çevrilmiş durumda. Takım lige 6 maçta 5 galibiyetle giriş yaptı ve liderlik koltuğunda oturuyor.
Aston Villa
2018’de Wesley Edens tarafından ortak olunduğunda Championship’te mücadele eden Aston Villa, sonraki sezon play-off yoluyla Premier League’e yükselmeyi başardı.
2019/2020 sezonundan beri Premier League’de yer alan Aston Villa, ilk sezonunda küme düşmekten son hafta kaçabildi. Sonraki sezonu 11.sırada tamamlayan bordo mavili takım, sezon sonunda yıldızı Jack Grealish’i 117M €’ya Manchester City’e sattı.
2021/22 sezonuna daha iddialı bir kadroyla giriş yapan Aston Villa, sezon içinde istediği performansı veremeyince teknik direktörlük görevine Steven Gerrard’ı getirdi. Gerrard ile 14.sırayı alan Villa, yeni sezona da iddialı girdi. Kadrosunda Philippe Coutinho, Leon Bailey, Douglas Luiz, Lucas Digne gibi kaliteli isimler bulunan takım kadrosunun kapasitesine rağmen ilk 6 maçta sadece 1 galibiyet alabildi.
Transfer harcama tablosunda Wesley Adams geldikten sonra -288M € yazan Aston Villa, yaptığı harcamaların karşılığını henüz alabilmiş gibi durmuyor.
Chelsea
Listede bir Amerikalı tarafından yakın zamanda satın alınan takım olan Chelsea, 2022 yılında kulübün eski sahibi Roman Abramovich’ten Todd Boehly tarafından satın alındı.
Amerikalı takımın başında sadece bir yaz dönemi geçirmesine rağmen isminden oldukça söz ettirmeyi başardı.
Çok aktif bir transfer dönemi geçiren Chelsea; Sterling, Aubameyang, Koulibaly, Cucurella, Fofana gibi önemli oyuncuları kadrosuna kattı. Maviler, Tam 282M € harcayarak yaz transfer döneminde Avrupa’nın en fazla para harcayan takımı oldu.
Ancak Boehly, en dikkat çeken hamlesini transfer döneminde yapmadı. 1,5 sezondur takımın başında olan ve kulüp müzesine 1 Şampiyonlar Ligi, 1 Avrupa Süper Kupası, 1 Dünya Kulüpler Kupası sokmayı başaran alman teknik direktör Thomas Tuchel ile henüz ligin 6.haftası sonunda yolları ayırdı. Boehly’in teknik direktör tercihi ise Brighton’da oynattığı futbol ile dikkat çeken Graham Potter oldu.
Crystal Palace
2015 yılında Josh Harris ve David Blitzer tarafından hisselerine ortak olunan Crystal Palace, 2021 yılında %40 hissesini de Amerikalı John Texter’a sattı.
Harris ve Blitzer grubu Amerika’da New Jersey Devils ve Philadelphia 76ers takımlarının da sahipleri olmasıyla kulüp yönetmek konusunda tecrübeli isimler.
Bu bağlamda Crystal Palace 2015’ten bu yana Premier League’de orta sıralarda yer almaya devam ediyor. Son 5 yılda net transfer harcamasına bakılacak olursa da -80M € bir Premier League takımı için gayet makul bir sayı.
Geçen sezonun başı itibariyle uzun yıllar görevde kalan Rod Hodgson’la vedalaşan Palace, takımın başına Patrick Viera’yı getirdi. Fransız teknik direktör yönetiminde zaman zaman büyük takımlara karşı çok tehlikeli olabilen Kartallar, izlerken zevk veren bir takım.
Fulham
Pakistan asıllı Amerikalı iş adamı Shahid Khan tarafından 2013 yılından beri yönetilen Fulham, İngiltere’de son yıllarda “asansör takım” lakabını en fazla hak eden takım konumunda.
2013/14 sezonunda veda ettiği Premier League’e 2018/19 sezonunda geri dönmesine rağmen o sezondan sonra Championship ve Premier League arasında her sezon gidip gelen Fulham geçtiğimiz yıl Championship’i kazanarak tekrardan yükseldi.
Bu sezona iyi bir başlangıç yapan Fulham, 6 maç sonunda 8 puanla 10.sırada yer alıyor.
Son 10 sezondaki net transfer harcamasına baktığımızda -241M € Premier League’de sadece 3 yıl yer alan bir takım için oldukça yüksek bir miktar.
Leeds United
2018 yılında 49ers grubu Leeds’in hisselerinin %15’ini aldı. 2021 yılında takımın Premier League’e yükselmesinin ardından %22’lik kısmını daha bünyesine kattı.
2020/21 sezonunda Marcelo Bielsa ile birlikte Premier League’deki uzun yıllar sonra ilk sezonunu yaşayan Leeds, 9.sırayı aldı ve sonraki sezon için taraftarını umutlandırdı.
Ancak 2021/22 sezonunda işler hiç istedikleri gibi gitmedi. Şubat 2022’de Bielsa’yı görevden alan Leeds yönetimi, takımın başına vatandaşları Jesse Marsch’ı getirdi. Amerikalı teknik direktör takımı ligde tutmayı başardı.
Bu sezona iyi giren Leeds, aynı Fulham gibi 6 maçta 8 puan aldı ve 9.sırada bulunuyor.
Son 5 yıldaki net transfer harcamasına baktığımızda ise büyük çoğunluğu Premier League’e çıktıkları 2020/21 sezonun başında olmak üzere -141M €’luk bir giderleri mevcut.
Liverpool
Güncel olarak İngiltere’nin en güçlü takımlarından biri olan Liverpool, Ekim 2010’da Fenway Sports Group tarafından 300M £ bedelle satın alındı.
Dünyanın en büyük basketbolcularından LeBron James’in de Fenway Sports Group ile yaptığı anlaşma sonucunda Liverpool kulübünden ufak bir hissesi bulunuyor.
Fenway yönetimine geçtikten sonra yavaş yavaş eski günlerine dönmeyi başaran Liverpool, 2014’de Premier League şampiyonluğunu ucu ucuna kaybetti.
Kulübü aldıktan tam 5 yıl sonra; Ekim 2015’te takımın başına Jürgen Klopp’u getiren yönetim, belki de yaptığı en iyi transferi gerçekleştirdi. Klopp yönetiminde İngiltere’deki tüm kupaları müzesine götüren Liverpool, 2018/19 sezonunda ise Şampiyonlar Ligi Şampiyonluğu zaferi yaşadı.
Bir büyük 6 takımı olmasına rağmen hem son 10, hem de son 5 yılda net transfer harcamasında birçok takımın gerisinde olan Liverpool geçtiğimiz 5 yılda -240M €, 10 yılda -338M € zararda.
Ancak kazandığı başarılara, lig ve reklam gelirlerine bakılacak olursa Liverpool yönetimi kulübü gerçekten bir şirket yönetir gibi dengeliyor.
Manchester United
Tüm İngiltere’de sahipliği en fazla tartışılan kulüp olan Manchester United, 2005 yılında Glazer ailesi tarafından satın alındı.
Sir Alex Ferguson gidene kadar oldukça başarılı bir periyot çizen Manchester United, Glazerlar geldikten sonra 5 Premier League, 2 Lig Kupası, 1 FA Cup, 5 Community Shield, 1 Dünya Kulüpler Kupası ve 1 Şampiyonlar Ligi kazanmayı başardı.
Ancak Sir gittikten sonra işler tamamen tersine döndü. Eski başarılı yapısını kaybeden kırmızı şeytanlar, başarılarını şehrin mavi yakasındaki Manchester City ve ezeli rakibi Liverpool’a kaptırdı.
Sportif başarısızlıkların yanı sıra, Manchester United maddi olarak da dünyanın en fazla para harcayan kulübü haline geldi. Son 10 yılda net transfer harcamasına bakıldığı zaman -1,78 Milyar Euro gibi astronomik bir miktar kaybeden United, hiç şüphe yok ki bu paranın karşılığını sahada alamadı.
İngiliz medyasında çıkan son haberlere göre Glazer ailesi, 3,75 Milyar £ karşılığında kulübü satmayı kabul ediyor.
Comments