UEFA Süper Kupa, resmi olarak 1973 yılından beri Avrupa’da kulüpler bazında düzenlenen en büyük iki organizasyonun şampiyonunu karşı karşıya getiriyor.
Kupanın Fikir Babası Anton Witkamp
Avrupa şampiyonları arasında bir Süper Kupa maçı oynanması fikri, ilk olarak 1971 yılında Hollanda merkezli De Telegraaf gazetesinin spor editörü Anton Witkamp tarafından ortaya atıldı.
O dönem Avrupa futbolunu domine eden Johan Cruyff önderliğindeki Ajax’ın, Avrupa’daki en güçlü futbol takımı olduğunu savunan Anton Witkamp’ın bu iddiası, Avrupa şampiyonları arasında oynanacak bir Süper Kupa karşılaşması fikrinin tohumlarını attı.
Anton Witkamp, bu fikrini UEFA’ya sunsa da teklif geri çevrildi.
Buna karşın De Telegraaf gazetesinin sponsorluğunda 1972’de Şampiyonlar Ligi şampiyonu Ajax ile Kupa Galipleri Kupası şampiyonu Glasgow Rangers arasında bir maç düzenlendi. Bu karşılaşma her ne kadar UEFA tarafından resmi maç olarak tanınmasa da (Rangers, 1972 Kupa Galipleri Kupası finali sonra UEFA organizasyonlarından men edildi) ilk Süper Kupa mücadelesi olarak tarihe geçti.
Karşılaşmayı 6 – 3 kazanan Ajax, resmi olmayan ilk şampiyon oldu. 1972’de Ajax ile Glasgow Rangers arasında oynanan bu maçın gördüğü ilgi, UEFA’yı fikri desteklemek konusunda motive etti.
1973 yılındaki final, Süper Kupa adı altında yapıldı. Ajax ile Milan’ın karşı karşıya geldiği bu maç, UEFA tarafından ilk Süper Kupa mücadelesi olarak kabul edildi. İlk resmi kupanın sahibi de tıpkı bir önceki sezon olduğu gibi Hollanda temsilcisi Ajax oldu.
Süper Kupa Takvime ve Siyasete Takıldı
1973’ten 1997 yılına kadar iki ayaklı olarak düzenlenen Süper Kupa, tarih boyunca birçok farklı olaydan etkilendi.
Süper Kupa, 1984, 1986 ve 1991’de finalde oynamaya hak kazanan kulüplerin takvimlerinde boşluk bulamaması sebebiyle tek maç üzerinden oynandı.
Öte yandan 1974’te Bayern Münih ile Magdeburg’un karşılıklı olarak uygun bir tarih bulamaması Süper Kupa’nın düzenlenmemesine neden oldu. Aynı sorun 1981 finalinde Liverpool ve Dinamo Tiflis arasında da yaşandı.
1985’te ise Süper Kupa maçını Juventus ile Everton’ın oynaması gerekiyordu. Buna karşın İngiliz kulüplerinin UEFA organizasyonlarında mücadele etmesinin yasaklanması sebebiyle 1985 finali iptal edildi.
Kupanın İsmi ve Formatı Değişti
1992/93 sezonunda UEFA, Şampiyon Kulüpler Kupası’nın ismini UEFA Şampiyonlar Ligi olarak değiştirdi.
Bu isim değişikliğinin ardından yapılan açıklamada Süper Kupa’nın, UEFA Şampiyonlar Ligi’ni kazanan takımla Kupa Galipleri Kupası’nı kazananlar arasında oynanacağı açıklandı.
1994/95 sezonunda ise bu kez Kupa Galipleri Kupası, isminin önüne UEFA ibaresini aldı. Aynı şey 1995/96 sezonunda Süper Kupa için de yaşandı ve turnuvanın ismi, şu anda da kullanıldığı haliyle UEFA Süper Kupa olarak değişti.
1998/99 sezonunda ise UEFA tarafından UEFA Kupa Galipleri Kupası’nın artık düzenlenmeyeceği duyuruldu. 1999’da Lazio, UEFA Süper Kupa’da Manchester United’ın karşısına çıkarak Süper Kupa tarihinde Kupa Galipleri Kupası’ndan gelen son ekip oldu.
2000’de ise Avrupa futbolu için bir ilk yaşandı. UEFA Süper Kupa ilk kez UEFA Şampiyonlar Ligi şampiyonu ile UEFA Kupası şampiyonunu karşı karşıya getirdi.
Galatasaray, 2000 UEFA Süper Kupa finalinde yer alan ilk UEFA Kupası şampiyonu olmasının yanında Real Madrid’i 2-1 ile geçerek bu kupayı müzesine götüren ilk UEFA Kupası şampiyonu da oldu.
2009/2010 sezonunda ise bu kez UEFA Kupası isim değiştirerek UEFA Avrupa Ligi’ne dönüştü. UEFA Avrupa Ligi şampiyonu olarak kupayı kazanan ilk takım ise 2010’daki şampiyonluğuyla Atletico Madrid oldu.
15 Farklı Ülke 23 Şampiyon
UEFA Süper Kupa’yı şu ana kadar 15 farklı ülkenin temsilcileri müzelerine götürdüler.
Kupa tarihinde en çok mücadele eden takımlar İspanyol temsilcileri oldular. İspanyollar toplamda 29 kez katıldıkları UEFA Süper Kupa’da 15 kez şampiyonluk yaşadılar.
İspanyol ekiplerini toplamda 19 katılımla İngiltere (9 şampiyonluk), 13 katılım ile İtalya (9 şampiyonluk) ve 9 katılım ile Almanya ekipleri (2 şampiyonluk) takip ettiler.
Tarihte bu kupayı en çok kazanan kulüpler ise Barcelona ve Milan oldu. Toplam 9 kez ile UEFA Süper Kupa’da en çok maça çıkan takım olan Barcelona, 5 kez şampiyon olurken Milan ise aynı şampiyonluk sayısını 7 maçta yakaladı.
Bu iki ekibi Real Madrid takip etti. Real Madrid 4 kez şampiyon olduğu UEFA Süper Kupa’da 7 maça çıktı.
10 Ağustos 2022 Çarşamba günü Eintracht Frankfurt karşısında tarihinin 8. UEFA Süper Kupa maçına çıkacak olan Real Madrid, şampiyon olması halinde Milan ve Barcelona ile birlikte en çok kupa şampiyonu olan takım unvanını paylaşacak.