Yazan: FourFourTwo Türkiye/İspanya Direktörü Can Elmas
Reklamcılığın Oscar’ı sayılan Super Bowl’un tarihinin en büyük izleyici sayısına ulaşarak yaklaşık 125 milyon kişi tarafından izlendiğini "dünyanın en zengin ligi" NFL büyük bir zafer olarak duyurdu.
Super Bowl organizatörü NFL Premier League, NBA ve NHL’in toplam gelirinden daha fazla gelir elde ediyor. Bu yüzden futbolu geliştirmek istiyorsak NFL’deki her gelişmeyi incelememiz şart.
Ben de her ne kadar spor olarak futbolu tercih etsem de NFL’in organizasyon yeteneklerini gıptayla takip edenlerden biriyim.
Futbola kıyasla izleyicisi çok az olan NFL’in “en zengin lig” olmasının nedenlerini anlamadan futbolu geliştiremeyeceğimizi düşünüyorum. Ama bazıları gibi de futbolun ekonomik durumunu doğru analiz etmeden NFL güzellemesi yapılmasını da yanlış buluyorum.
NFL’in başarısının sırrı ABD’nin alım gücü yüksek seyircileri ve ABD merkezli şirketlerin organizasyon konusunda futbola göre daha reklamcılıkla iç içe üretken bir yapı kurarak turnuvalardaki gelirleri arttırabiliyor olmaları.
Bugün hala pek çok futbol takımı dernek statüsünde idare edilirlerken 2015’te NFL eyaletlerden aldıkları yardımları ve vergi muafiyetini bile önemsemeyerek tam anlamıyla özelleşti, bu da futbola göre daha güçlü bir iş modelini ortaya çıkardı.
NFL bu sayede tüm futbol liglerinden daha büyük bir ekonomiye sahip çünkü futbol hala iş modeli olarak oturan bir sisteme sahip değil ve neredeyse tüm yenilikçi hamlelerini bile zaten NFL’in modellerinden devşiriyor.
Ancak tüm başarısına rağmen NFL’in en üst turnuvası Super Bowl bile izleyici sayısı Dünya Kupası finaliyle ölçüldüğünde 12’de 1 gibi bir istatistiğe tekabül ediyor. Dahası sıradan bir Şampiyonlar Ligi maçından çok daha az.
Şöyle diyebilirsiniz: “Esas amaç para kazanmaksa NFL daha başarılı, futbolun daha çok izlenmesi önemli değil.”
İşin kültürel boyutunu düşünmezsek kısmen haklı olsanız da NFL bunun sürdürülebilir olmadığını ve kendileri için alarm zillerinin çaldığının farkında çünkü global bir spor olmaktan uzakta olan NFL, bir de ulusal seyircisini de e-spor gibi başka spor/eğlence organizasyonlarına kaptırmaya devam ediyor.
Ne kadar iyi bir iş modeliniz olsa da her iş modeli yeni müşterilerin kazanılmasıyla ayakta kalır, NFL bunu yapmak da futbolun gerisinde kaldığını biliyor.
Bu yüzden dünyada yeni pazarlar bulabilmek için harekete geçtiler. Öyle ki geçtiğimiz 5 senede pek çok Avrupa ülkesinde maçlar düzenleyerek yeni izleyiciler bulmaya çalıştılar.
Tottenham gibi kulüplerin stadyumlarını karnaval yerine döndürdüler, Almanya’ya özel bir lig kurdular ancak son araştırmalar bu deneyimlere rağmen Avrupa’dan umdukları seyirciyi bulamadıklarını gösterdi.
Yıllardır devam etmesine rağmen NFL’in Avrupa turlarındaki seyirci profili değişmedi. Evet, tribünler doluyordu ama oynanan maç yerine pek çok kişi vakit geçirmek için geliyorlar, bir daha bu sporu takip etmiyorlardı.
Hatta maç içinde aynı sırada oynanan futbol maçlarının sonuçlarına yönelik tezahüratların yapıldığı görüntülere tanıklık etmiştik.
Futbol Amerikanvari iş ve organizasyon taktiklerini bünyesine kazandırmaya başladığı anda emsalsiz bir ekonomi yaratmış olacak zaten bunun olacağını fark eden Amerikalı Todd Boehly gibi yatırımcılar futbola milyarlarca dolarlık yatırımlar yapıyorlar.
Avrupa Süper Ligi projesini finanse eden JP Morgan da bunun farkında. Hala futbol adeta yeni keşfedilmiş bir kıta gibi her türlü yatırıma açık! Çünkü birkaç ülke dışında henüz tam anlamıyla futbol takımları ve ulusal ligler şirketleşmiş bile değiller.
Bugün ben şahsen bile futbola yatırım yapmak isteyen ama teknik imkansızlıklar nedeniyle yapamayan pek çok marka ve kişi tanıyorum.
Bu yüzden NFL ile futbolu kıyaslarken NFL’in daha iyi bir yatırım olduğunu ve futbolun modasının geçtiğini düşünmeyin çünkü birisinin potansiyel gücü öne çıkarken diğeri doygunluğuna ulaşmış bir spor dalı.
NFL’in futbolu yeneceğini düşünen Avrupalı yayıncı kuruluşlar 90’larda kurulan Dünya Ligi’nin yayın haklarına ödedikleri paraların karşılığını bile alamayıp batma noktasına gelmişlerdi.
Yani bugün birisi çıkıp NFL’in sahiplerine Premier League’i takas olarak sunsalar şu an elde ettikleri gelirleri düşünmeden kabul edeceklerdir çünkü NFL futbola benzer bir kitleye ulaşabilmek için bugün Avrupa’da ilkokul çocuklarına bile kurslar açmak zorundayken futbol kendi doğal seyircisini miras yoluyla katlıyor.
O yüzden Amerikan futbolu önünde sonunda reklamcılık taktiklerini öğrenen “Amerikanvari” futbola kaybedecek.